In Zuyderland Heerlen zijn drie a vier hoofdtentoonstellingen te zien van kunstenaars waarvan Zuyderland werk in haar collectie heeft of waarvan de kunstcommissie van plan is om werk van de betreffende kunstenaar aan te kopen. Ook zijn er tentoonstellingen met werk uit onze eigen kunstcollectie en tentoonstellingen die een link verbeelden tussen geneeskunde/wetenschap en kunst.
De exposities kunt u bezichtigen in het tentoonstellingsgebied dat u kunt vinden op de tussenverdieping van Zuyderland Heerlen. Dit gebied is elke dag geopend van 08.00 uur tot 20.00 uur en is vrij toegankelijk.
BAS COENEGRACHT
Driftwood
2 oktober tot en met 12 november
In het werk van Bas Coenegracht staat de mens en het menselijk handelen vaak centraal. Ze bevinden zich in een omgeving die doet denken aan het natuurlijk landschap, het stedelijk landschap of ergens tussen in. Wat ze daar precies doen is niet altijd duidelijk. Ze zijn er nu eenmaal. Ze doen iets. En dat maakt zijn werk mysterieus en poëtisch. Er valt veel te kijken en te raden. Dat heeft niet alleen te maken met de figuratie; zijn manier van schilderen is hier zeker debet aan.
Bas Coengracht (1974) studeerde aan de Gerrit Rietveld Academy in Amsterdam en de ARCO Fine Arts Academy in Lissabon. Zijn werk is opgenomen in talrijke toonaangevende kunstcollecties. Hij exposeert in binnen- en buitenland.
IS GETEKEND
tekeningen uit de kunstcollectie Zuyderland
24 juli tot en met 15 september
Hoewel we in een digitaal tijdperk leven, is het tekenen nooit echt weggeweest. We tekenen bijna allemaal. Al zou je het niet zeggen, maar ook in een ziekenhuis wordt er veel getekend. De arts tekent even snel uit wat de patiënt mankeert, de chirurg legt door middel van een tekening de ingreep uit die hij gaat toepassen en de bouwkundige tekent eerst zijn idee over een verbouwing uit op een kladpapier om het vervolgens in een computerprogramma uit te werken. Ook kunstenaars hebben het tekenen niet losgelaten. Sommigen doen dit als voorstudie, anderen maken tekeningen als volwaardig kunstwerk om ze daarna tentoon te stellen.
De tentoonstelling ‘is getekend’ concentreert zich op tekeningen van twee kunstenaars van wie Zuyderland een hele reeks in haar kunstcollectie heeft. Tekeningen van Birgitta van Drie waarin het verhaal de hoofdrol speelt; werk dat gemaakt is met heel eenvoudige, traditionele tekenmaterialen en waarvan de figuratie herinnert aan elementen uit allerlei kindersprookjes. Naast het werk van Birgitta van Drie toont ‘Is getekend’ ook een serie werken van Jack Reubsaet; een kunstenaar die in zijn tekeningen het leven in de huidige beeldcultuur vertaalt, van strip-tot comicfiguren. Ups and downs, hoogtepunten maar ook tegenslagen van het leven worden verbeeld in zoete, heldere en felle kleuren gecombineerd met snelle lijnen die allemaal gemaakt zijn met verschillende tekenmaterialen.
Deze tentoonstelling wordt, naast het werk van deze twee tekenaars, aangevuld met tekeningen van Hans Lemmen, Angelo Timmermans, Esther de Bont en Arno Sijben (allemaal kunstenaars van wie Zuyderland werk in haar collectie heeft en die het tekenen als een volwaardig kunstuiting voeren) en tekeningen uit de kunstuitleen van Zuyderland.
‘HET STAAT GEDRUKT’grafische
kunst uit onze kunstuitleen
1 augustus tot en met 30 september
Deze tentoonstelling toont ons kunstwerken, gemaakt in verschillende grafische technieken, die behoren tot de kunstcollectie van Zuyderland en die momenteel deel uit maken van onze kunstuitleen. Het zijn werken die bestemd zijn voor de niet openbare ruimte zoals kantoren, behandelkamers en koffiekamers. Onze medewerkers kunnen ervoor kiezen om op deze kamers hiervan gebruikt te maken, elk half jaar nieuwe kunst. Een leuke manier om steeds met andere kunst te omringen op je vaste werkplek. De werken die we hier zien zijn afkomstig komen uit de oude BKR-kunstcollectie, schenkingen en aankopen die voor andere locaties die nu zijn afgebroken.
‘DE KEUS VAN’
medewerkers kiezen hun favoriete kunst uit de kunstcollectie Zuyderland
9 maart tot en met 26 juni
In de openbare ruimte van Zuyderland is veel kunst te zien. De achterliggende gedachte van deze kunstcollectie is dat kunst afleiding biedt, troost, of nieuwsgierig maakt. Maar welke kunstwerken vindt de medewerker van Zuyderland nu mooi of interessant? Uit welke kunstwerken haalt hij of zij troost; wat voedt de nieuwsgierigheid? We vroegen het enkele medewerkers. De antwoorden zijn te lezen en bewonderen in de tentoonstelling ‘De keus van’, die te zien is van 9 maart tot en met 27 juni in de Galerij, tussenverdieping centrale hal in Zuyderland Heerlen.
Kunst gaat over emoties en het helpt jezelf te verplaatsen in het verhaal van een ander. Het zorgt voor een rustpunt in de dagelijkse hectiek van een ziekenhuis en het kan je helpen om tegenslagen een plek te geven. Hoewel het clichés lijken, kloppen ze wel. De Stichting Beheer Kunstcollectie Zuyderland, die verantwoordelijk is voor de kunst in de openbare ruimte van Zuyderland, was nieuwsgierig welke kunstwerken de medewerker nu raken.
Zo wakkert een werk bij een medewerker het verlangen naar saamhorigheid aan, is er een werk waarin de vriendschap tussen mens en dier centraal staat, krijgt een medewerker goede zin door het kijken naar een muurschildering, is een medewerker trots op haar broer waarvan werk in de kunstcollectie zit, is een medewerker geïntrigeerd door een foto waarop een koe en kalf is afgebeeld en krijgt een medewerker behoefte aan bezinning na het bekijken van een tekening. De tentoonstelling vormt zo een kleine bloemlezing van de kunstcollectie van Zuyderland.
MARCEL WILLEMS
Gecomponeerd toeval
30 september tot en met 29 november
Sinds zijn studie aan de Rijksacademie te Amsterdam heeft de Maastrichtse kunstenaar Marcel Willems (1959) de thema’s bos, bomen en takken tot zijn “leitmotiv” gemaakt. Thema’s die hij gebruikt voor zijn zoektocht naar het snijvlak tussen abstractie en figuratie. Dit doet hij door, tijdens het schilderen, het toeval toe te laten in combinatie met het kiezen van een duidelijke penseelstreek. De hierdoor ontstane verftextuur, het licht en het gekozen formaat van het doek zorgen voor een spannende wisselwerking tussen maker en toeschouwer.
Willems, familie van de bekende glazenier/schilder Henri Jonas, werkt altijd vanuit schetsen die naar de waarneming of uit herinneringen gemaakt zijn en waarin de energie die de mens van de natuur krijgt, centraal staat. Ze zijn vaak metaforen voor persoonlijke ervaringen.
Marcel Willems studeerde aan de Stadsacademie te Maastricht en aan de Rijksacademie te Amsterdam. In 1986 ontving hij zijn startstipendium waarna hij door kon gaan met zijn onderzoek naar ‘wat is een goed schilderij en wat is hiervan de noodzaak?’ Na het krijgen van de basisbeurs in 1994 kreeg hij in 2015 de uitnodiging om als ‘artist in residence’ in Kaunas (Litouwen) te werken. Willems exposeert in binnen- en buitenland en zijn werk is opgenomen in verschillende bedrijvencollecties. Hij woont en werkt momenteel in Maastricht.
Naast de tentoonstelling in Zuyderland MC, is zijn werk ook te zien in een solotentoonstelling van 19 oktober tot en met 19 november, bij Galerie Rob van Rijn te Maastricht.
HANS KEULS
Ritme van de Hand
1 juli tot en met 6 september
De Heerlense schilder Hans Keuls (1956 ) is vooral bekend om zijn intense en in pasteus geschilderde ‘verf’-landschappen. De letterlijke natuur speelt hierin een wezenlijke rol. Zijn explosief geschilderde werken hebben een impressionistisch alsook een expressionistisch karakter en getuigen van een diep respect voor de natuur, voor de schepping.
Ritme speelt een belangrijke rol in zijn werk. Hij is tevens drummer bij onder andere de Rick Nolov Band en The Rolling Beatles. Zijn ritmische penseeltoets is vooral en zichtbaar beïnvloed door schilders zoals Monet, Van Gogh, Isaac Israels, Jackson Pollock en Chaim Soutine. Allemaal schilders, bij wie de dynamiek en het ritme van de toets een belangrijke rol speelt.
Sinds zijn stijlomslag eind jaren negentig (toen hij tijdelijk een groot atelier in het voormalig Glaspaleis Heerlen had, tussen 1997-2000, nu Schunck), wordt zijn werk steeds breder opgemerkt, zowel nationaal als internationaal. Dit heeft geleid tot vele tentoonstellingen in binnen- en buitenland, waaronder USA, China, Noorwegen, Engeland, Spanje, België, Italië en Duitsland. Zijn werk behoort tot diverse collecties in binnen- en buitenland. Over zijn werk zijn drie boeken verschenen. Het laatste, getiteld “RHYTHM”, is verschenen op zijn zestigste verjaardag, tijdens Cultura Nova, bij een grote live-schildering in het Parkstad Limburg Theater en een tentoonstelling in de voormalige Stadsgalerie.
Het werk van Hans Keuls wordt in Nederland vertegenwoordigd door Galerie POST+GARCÍA te Maastricht.
afbeelding: ‘Summertime Blues’ (detail), foto: Peter Cox
MARTIJN LUCAS VAN ERP
Hoopvolle perspectieven
17 december tot en met 22 februari
Wie het werk van ML van Erp kent, (Zuyderland presenteert enkele werken op de poli Longheelkunde) ziet dat hij in deze tentoonstelling een nieuwe weg is ingeslagen. In zijn nieuwe schilderijen, gemaakt in olieverf gecombineerd met aquarelverf, schildert hij in eerste instantie onderwerpen die bij elkaar verhalen vertellen. Het zijn verhalen over zaken die hem bezig houden, zijn zogenoemde ‘beelddagboek-momenten’. In tweede instantie schildert hij hier weer andere onderwerpen overheen, waardoor er een overlapping van alle geschilderde onderwerpen ontstaat. Hij doet dit op zo’n manier, dat alle onderwerpen op elkaar reageren en alle elementen van het schilderij op zijn plek vallen.
In het uiteindelijke werk is de toeschouwer vervolgens vrij om te kijken en te associëren, maar kan de toeschouwer ook duidelijk elementen van een verhaal zien, dat Van Erp wil vertellen. Deze manier van werken biedt Van Erp nieuwe perspectieven, die hem hoopvol stemmen en een tegenreactie vormen op de sombere toekomstperspectieven die hij via de media krijgt toegediend.
‘De tijd schildert in mijn werk mee, en ook al is het tijdens het schilderen onduidelijk waar het schilderij naar toe wil gaan, uiteindelijk vertrouw ik erop dat het goed komt, zolang ik doorwerk’ , aldus Van Erp.
De waarschuwingen voor de toekomst in de media vallen Van Erp namelijk steeds meer op. Hij wil niets afdoen aan vooruit denken, maar wil met zijn werk aantonen dat er ook andere manieren zijn om met de toekomst om te gaan. Door minder vanuit angst de toekomst te willen sturen en meer te vertrouwen dat als je spontaan en nieuwsgierig in het leven staat, er verrassingen kunnen toevallen die je niet had kunnen bedenken. Dit kan nieuwe perspectieven openen, waardoor het vertrouwen kan groeien.
De reden dat hij naast schilderijen gemaakt in olieverf ook kiest voor aquarellen heeft te maken met de eigenschappen van dit materiaal. De verf is transparant en je kunt het op een snelle en vluchtige manier opzetten. Het zorgt ervoor dat Van Erp sneller en daardoor spontaner kan werken, zodat hij onbevangen op zoek kan gaan naar een nieuwe beeldtaal.
Dit onbevangen werken neemt hij over in zijn olieverfschilderijen in combinatie met aquarel. Olieverf kan namelijk dikker worden opgebracht en heeft helderdere kleuren, waardoor er meer licht in het schilderij kan komen. Echter, dit moet wel in een keer goed gaan: het is niet zo makkelijk te verwijderen. Voor Van Erp is het een alles of niets-moment, waaruit de spontaniteit af te lezen is.
ML van Erp studeerde aan de Maastricht Academy of FineArt and Design. Hij wordt vertegenwoordigd door Galerie Rob van Rijn en Huub Hannen Galerie te Maastricht en Jan van Hoof Galerie te Den Bosch. Van Erp werkt en woont in Heerlen.
HeArt, Rachel ter Bekke en Claudia Volders
Thrills of Energy, Claudia Volders
1 oktober tot en met 30 november
In de nieuwe tentoonstelling in Zuyderland staat de kruisbestuiving tussen het werk van een kunstenares en een wetenschapper centraal. De wetenschapper doet inspiratie op door haar onderzoek vanuit een ander perspectief te bekijken. De wetenschappelijke innovatie inspireert de kunstenaar. HeArt is te zien bij de poli Cardiologie en op de Galerij op de tussenverdieping. Op die laatste plek is daarnaast ook de tentoonstelling ‘Thrills of Energy’ van Claudia Volders te zien.
Wetenschap gecombineerd met kunst, kunst gecombineerd met wetenschap. Cardiovasculair wetenschapper Rachel ter Bekke en beeldend kunstenaar Claudia Volders tillen in de tentoonstelling HeArt middels onderlinge kruisbestuivingen hun individuele werkzaamheden naar een hoger niveau. In de solotentoonstelling ‘Thrills of Energy’ van Claudia Volders geeft zij, via de schilderkunst, uitdrukkingen aan het verschil en de overeenkomsten tussen kunst en wetenschap. Beide tentoonstellingen zijn op werkdagen- en tijden te zien in Zuyderland, locatie Heerlen.
HeArt
De werken die momenteel te zien zijn op de poli cardiologie vertalen en verbeelden de complexe wetenschapstaal naar een gevoelsniveau, met als doel de verbinding tussen arts en patiënt te maken. Dit gebeurt aan de hand van de Wormstudie, waarop Rachel ter Bekke onlangs is gepromoveerd. Deze studie richt zich op de erfelijke factoren van een hartstilstand door ritmestoornissen; een veelvoorkomende aandoening bij families in het Wormdal.
De bezoeker zal door het kijken naar de kunstwerken ( zoals de schetsen, de woordschilderijen en de interactieve tafels) ervaren dat zij/hij een belangrijke schakel in dit wetenschappelijk en artistiek proces is, hoewel niet alle inhoud even makkelijk is te begrijpen. Maar de expositie is vooral bedoeld om vragen die ontstaan bij het kijken, te kunnen stellen aan de cardioloog.
Thrills of Energy
In de west gang van de Galerie Tussenverdieping zien we vervolgens schetsen, schilderijen en woordschilderijen die Claudia Volders op diverse momenten tijdens het HeArt-project alleen maakte. Het zijn woorden uit de cardiologie die als inspiratie dienen voor Claudia Volders, waardoor er wederom een synergie ontstaat tussen wetenschap en kunst.
Een belangrijk thema in het werk van Claudia Volders is de trilling van energie. Voor Volders is er niet veel verschil tussen de zoektocht naar de vorm bij de kunstenaar en het zoeken naar de formule bij de wetenschapper. Dit thema komt in haar schilderijen tot uiting. De lagen in deze schilderijen verbeelden de brug tussen de ontwikkelingen van zowel kunst als wetenschap. De eerste laag staat voor de complexiteit en hoeveelheid van deze tijd. Er zijn ongelofelijk veel details. De huidige maatschappij neigt mensen te overspoelen met informatie, flitsen, eenzaamheid, kleurloosheid. Het is een vorm die zo gegroeid is via technologie die steeds ingewikkelder is geworden.
“Het begrip van technologie en algemene ontwikkeling gaat verder dan wij kunnen bevatten. Tot op zekere hoogte kan dit verwerkt worden, maar vervolgens zal er toch gezocht moeten worden naar de verbanden. Verbindingen tussen kennisgebieden moet gelegd worden. Wie voelt niet af en toe de behoefte aan een bredere blik op de samenhang der dingen?”, aldus Volders.
De tweede laag verbeeldt deze verbindingen en de helikopterblik op onze complexe tijd. Er is een contrast te zien tussen natuurlijke en geometrische vormen. Dit contrast visualiseert het verschil tussen de karakters van de mensen. De meer aardse en de meer spirituele mensen. Beide groepen zullen volgens de kunstenares de nieuwe blik op de maatschappij moeten ontwikkelen.
Claudia Volders
Claudia Volders (Heerlen, 1972) richt zich voornamelijk op het proces van sociale kunstprojecten. Haar focus ligt op het zichtbaar, voelbaar en hoorbaar maken van dit proces. Zij studeerde aan de Academie Beeldende Kunsten te Maastricht en was Artist in Residence in onder andere Obras Art te Portugal, Hirado in Japan, Auroville te India en het Santa Fe Institutuut te New Mexico USA. Volders is vooral bekend door haar kunstprojecten, waaronder dit HeArt-project, maar zeker ook het project Growing Room, GlobalDrawproject. Haar werk is op verschillende plaatsen te bewonderen, onder meer in de Johanna van Brabant Salon et Chateau Sint Gerlach. Volders woont en werkt momenteel in Houthem, Limburg.
Rachel ter Bekke
Rachel ter Bekke (Nijmegen, 1976) heeft haar studie Geneeskunde aan de Universiteit van Antwerpen (België) cum laude voltooid. Nadien heeft zij zich gespecialiseerd in de Cardiologie, Elektrofysiologie en Genetische Cardiologie aan het Maastricht Universitair Medisch Centrum+. Zij is ESC/EHRA gecertificeerd voor ‘Clinical Electrophysiology and Cardiac Pacing’. Haar promotieonderzoek onderzocht de genetische aanleg voor levensbedreigende hartritmestoornissen. Zij is één van de hoofdonderzoekers van de Wormstudie van het Hart+Vaat Centrum.
GERRIE SEVERENS
Nature is all around – Nurture it well
2 juli tot en met 31 augustus
Wanneer is een schilderij ‘goed’of ‘mooi’? In de beeldendekunst, vooral in de abstracte kunst speelt het begrip Nature-Nurture een interessante rol. Door ervaring op te doen met het ‘kijken’ vanuit je onderbuikgevoel in plaats van met je ogen, kun je de ‘Nature’ in jezelf vinden.
“Mooie luchten en aan de kant van de weg wild groeiend gras met fluitenkruid ertussen; dit inspireert me en brengt me in vervoering. In mijn atelier leg ik dit in vloeiende bewegingen op het doek vast. Kijkend met mijn ogen, maar vooral ‘kijkend’ vanuit mijn onderbuik,zie ik de omgeving. In mijn gedachten transformeert het landschap met bomen, gras en struiken in verfstreken en kleur. Dit moment wil ik vangen.”
Voor Gerrie Severens (Heerlen) is schilderen een proces dat verder gaat dan het naschilderen van wat zij ziet. Ze laat zich leiden door haar onderbuikgevoel, waardoor wat zij ziet verandert in háár werkelijkheid. Severens laat zich inspireren door de natuur. Ze maakt foto’s op de uren waarin de lucht prachtige kleuren en compacte wolken bevat. Deze foto’s dienen dan als inspiratiebron voor meerdere werken. De eerste werken uit iedere serie zijn steevast figuratief; de latere werken zijn vaak abstracter en impressionistischer. Hierdoor balanceert haar werk altijd tussen figuratie en abstractie.
Gerrie Severens studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten te Arendonk, België. Zij exposeert op talrijke plaatsen, waaronder het Venrays Museum, en het Museum Petershuis te Gennep. Ook was zij deelneemster aan de zomerexpo die te zien was in het Gemeentemuseum Den Haag. Severens woont in Brunssum en werkt momenteel in Heerlen.
ARNO SIJBEN
In Between
7 mei tot en met 22 juni
Voor Arno Sijben staat schilderen gelijk aan experimenteren. Experimenteren met de mogelijkheden die verf, maar ook houtskool, verschillende ondergronden en zelfs keukenzout bieden. Om die experimenten in een vorm te gieten, kijkt hij altijd uit naar foto’s van planten of mensen, vaak kinderen, of hij maakt deze zelf. Daarbij gaat het hem niet zozeer om het weergeven van planten, vaak onkruid, of mensen, maar om de organische vormen die ze kenmerken. Zijn weergaves van deze figuren, in combinatie met de schildertechniek (die gekenmerkt wordt door veelal pasteltinten en harde lijnen) scheppen een verhalende sfeer. Zijn werk roept bij de toeschouwer vaak troost of geborgenheid op.
In deze tentoonstelling zien we een selectie werken op papier van de afgelopen drie jaar. Ze vormen een geheel, misschien nog het duidelijkste in de getoonde installatie. De kleinere werken op papier worden met elkaar verbonden via de werkjes op doek. Zo vertelt de installatie in één oogopslag het verhaal.
Centraal staan de stadia waarin de figuraties zich bevinden. In de ontwikkeling van baby naar volwassene, is het kind als het ware een tussenstadium. Hetzelfde geldt voor de plant, als tussenstadium in de ontwikkeling van spriet tot het dorre groen. In die zin gaat In Between ook over vergankelijkheid. Maar ook over het stadium waarin het schilderij zich bevindt. Van het begin van het experiment tot het resultaat. En over de dunne lijn tussen abstractie en figuratie.
Sijben studeerde aan de Maastricht Academy for Fine Art and Design en aan de Hoge School Zuyd Maastricht aan de afdeling Bachelor for Education in Fine Art and Design. Naast zijn kunstenaarschap geeft hij les in het kunstonderwijs in Geleen en is hij kunstcoördinator voor Zuyderland. Momenteel werkt hij gedeeltelijk in Geleen en in Maastricht. Sijben exposeert in binnen- en buitenland. Zijn werk wordt vertegenwoordigd door Galerie Wilms Venlo.
Juweeltjes uit het depot
BKR-KUNST
3 oktober tot en met 1 mei 2018
